In mijn vorige blog schreef ik over de kerk die haar kracht heeft verloren. En ook al heb ik genoten van de gemengde reacties die ik ontving (variërend van de categorie ‘amen zuster’ tot ‘hoe durf je zo over de kerk te schrijven?’) kreeg ik toch het gevoel dat ik er nog wat meer over moest zeggen. Want het is júist liefde voor de kerk die mij gepassioneerd maakt om me in te zetten voor verandering daarbinnen.
Beweging van mensen
Ik geloof in de kerk als christenen die in verbinding leven met God, elkaar en hun omgeving. De kerk is wat mij betreft niet een apart gebouw, maar een beweging van mensen die hun identiteit met trots omarmen en bewust en actief onderdeel zijn van de samenleving. En dus is de kerk aanwezig in het dagelijks leven van mensen. Zij komt samen rondom de tafel, bij het zwembad, in parken, op festivals. Zij helpt, zij is daar waar gebrokenheid is, zij viert het leven.
Afgezonderd van de samenleving
We kunnen met elkaar moeilijk ontkennen dat de kerk anno 2023 er niet zo uitziet. De kerk heeft zich afgezonderd van de samenleving. We komen samen in een gebouw, op een specifiek tijdstip, we gebruiken taal en zingen liederen die de meeste niet-christenen niet begrijpen. Dit is niet bewust, maar door de vele jaren kerkgeschiedenis zo gegroeid.
Koinonia
Toen Paulus de eerste christengemeente wilde omschrijven, was ‘koinonia’ het woord dat gebruikelijk was om een dergelijke groep te omschrijven. Het woord ‘kerk’ bestond nog niet. Het komt in de grondtekst van de bijbel trouwens helemaal niet voor. Een koinonia was ‘een georganiseerde eenheid met heldere doelen die voortvloeide uit de gemeenschappelijke ethiek’. Zij deelden hun passie en missie. Een andere eigenschap van het woord koinonia in die tijd, was een groep mensen die zich mengde in de samenleving. Het was dus niet een groep die zich afzonderde, maar onderdeel was van de maatschappij.
Community
Bij R3NEW (de stichting waar ik ook voor werk) zien we christenen zich steeds vaker organiseren in nieuwe vormen, die wij graag community noemen. Community komt van het Griekse woord koinonia. Het doel van zo’n community is samen optrekken, als tegengeluid van het individualistische leven dat we zo gewend zijn. Om in verbinding met anderen te leven, in plaats van in vluchtige en oppervlakkige contacten.
Niet meer terug
Jarenlang heb ik gefunctioneerd binnen het instituut kerk, de laatste jaren ben ik onderdeel van een community. Ik ken beide vormen dus goed. Hoewel ik soms wel eens terugverlang naar het ‘gemakkelijk’ in de kerkbank schuiven, zou ik niet meer terug kunnen en willen. Uit eigen ervaring kan ik zeggen dat het leven delen meer oplevert dan het kost en dat, hoewel het lang niet altijd gemakkelijk of comfortabel is, deze vorm van kerk zijn je enorm helpt groeien in vele opzichten.
Pleidooi
Mijn pleidooi is niet dat de huidige kerk in zijn geheel moet veranderen. Dat iedereen in wijkcommunities kerk zou moeten vormgeven. Want een bestaand systeem met zoveel historie, dat verander je niet zomaar. Mijn pleidooi is wel dat het instituut meer ruimte zo moeten geven aan mensen die willen gaan voor nieuwe vormen. Want die mensen zijn er genoeg, maar zijn vaak gebonden aan taken die binnen de gemeente uitgevoerd moeten worden. Een mooi voorbeeld als het gaat om ruimte geven was onze voorganger een aantal jaar geleden. Op onze vraag of hij ons ‘uit wilde zegenen’ de wijk in reageerde hij verontwaardigd; “Uitzegenen? Welnee! We gaan jullie inzegenen. Want wat jullie doen in de wijk hoort ook bij deze kerk.”
Wat mij betreft mag, nee móet de bestaande kerk hun leden aansporen om midden in de maatschappij te gaan staan. Om zich te laten discipelen en anderen te discipelen. Om minder met zichzelf bezig te zijn. Het leven te delen met de omgeving. Te gaan voor recht een gerechtigheid. Het Koninkrijk van God te demonstreren. De maatschappij heeft het zo nodig! Dat is niet altijd een feelgood boodschap. Misschien lopen er wel mensen weg… Gebeurde dat bij Jezus ook niet?
Herleving
Ja, de kerk is haar kracht verloren doordat we de verbinding met de maatschappij zijn kwijtgeraakt, maar het is zeker geen verloren zaak. Er is zóveel potentie. Meer dan ooit geloof ik in een herleving van de kerk in haar puurste vorm. En die herleving is in aantocht. Van kerk naar koinonia!
Royal Mission start in September een nieuwe school: de School voor Kerkherleving. Een één-jarige parttime opleiding in Veenendaal voor leiders van bestaande kerken én planters van nieuwe kerken, die bereid zijn buiten de kaders van het oude kerkmodel mee te bewegen met wat God in deze tijd wil doen met Zijn kerk. Je leest er hier alles over.
Elementen uit deze blog vinden hun oorsprong in het E-Book van R3NEW ‘De 7 essenties van vitale communities’. Als je meer wilt weten over het duurzaam bouwen aan een community in jouw wijk kun je deze hier gratis downloaden.
Geweldig verwoord. Wat zal dat een opwekking geven, als we zo in de wijken Gods liefde graag brengen onder de mensen.
Beste Dieteke, hartelijk dank voor je blog en voor je oproep aan ons (christenen) om meer middenin de samenleving te gaan staan en om ons minder in ‘onze kerkbanken’ op te sluiten. Een oproep die zeker nodig is, ook voor mij persoonlijk. Ik begrijp echter je uitspraak niet dat het woord “kerk” nog niet bestond in Paulus’ tijd. Tenminste niet als we het over hetzelfde woord hebben, namelijk “Eklessia”, in de NBG vertaald als “gemeente” en in de KJV als “church” (letterlijk kerk in onze nederlandse taal). “Op deze rots zal Ik Mijn kerk (Ekklesia) bouwen….”(Matt.16:18). En echte gemeenschap (koinonia; Hand.2:42) kan alleen plaatsvinden onder mensen die reeds deel uitmaken van Jezus’ kerk (ekklesia), namelijk door de Heilige Geest die wij ontvangen hebben. Maar God zet Zijn mensen dus apart, hoe impopulair deze boodschap ook is anno 2023. Hiermee wil ik niks afdoen aan je boodschap dat we ons als kerk niet moeten opsluiten tussen ‘onze 4 muren’, maar juist zichtbaar en actief moeten zijn in onze maatschappij. Het voorbeeld van jullie voorganger die jullie daarvoor wilde inzegenen en niet uitzegenen vind ik een perfect voorbeeld. Vanuit de kerk (de ‘thuisbasis’) de wereld in. Mijn zorg is namelijk de andere kant, dat christenen maar doen wat ze willen, zonder leiders in de gemeente ook maar te raadplegen of om toestemming te vragen. Er bestaat volgens mij (bijbels gezien) nog steeds zoiets als gezag, zeker ook in de gemeente/kerk. En tot slot, kerk (dus niet het gebouw, maar de groep en/of samenkomst van gelovigen) en koinonia (gemeenschap/fellowship) sluiten elkaar niet uit, ze kunnen juist niet zonder elkaar. We kunnen pas echt gemeenschap met elkaar hebben als God ons deelgenoot maakt van zijn kerk, en Zijn hart verlangt ernaar dat velen aan deze kerk/gemeente worden toegevoegd. Hier ligt absoluut een grote verantwoordelijkheid voor ons, die wij zonder twijfel serieuzer moeten nemen, ikzelf in ieder geval zeker. Maar mocht ik iets verkeerd hebben begrepen, dan hoor ik het uiteraard graag.
Groet en zegen, Bart
Ha Bart, dank je wel voor je mooie reactie. Als het in de Bijbel over kerk gaat dan worden de woorden ‘koinonia of ecclesia’ gebruikt. Ecclesia was in die tijd een reeds bestaande term die wees naar een gemeenschap met een specifiek wereldbeeld (politiek of maatschappelijk) met bijbehorende waarden en rituelen. De vertaling met ‘kerk’ is wel begrijpelijk, maar kerk komt van het Griekse woord ‘kuriakon’ wat ‘van de Heer’ betekent en dat wordt in de bijbel dus niet gebruikt om een gemeente te duiden. De Fransen hebben wat dat betreft met hun ‘église’ betere benaming gekozen, want dat komt wel van ‘ecclesia’. Afijn, een taal-technisch verhaal dit. En wat betreft kerk en koinonia die niet zonder elkaar kunnen; eens! De mensen ‘van de Heer’ hebben koinonia nodig om van daaruit het koninkrijk te brengen in de maatschappij. Een blog dekt nooit de volledige lading van een verhaal, maar is bedoeld om te prikkelen en aan het denken te zetten 🙂
Halo Dieteke, dankjewel voor je reactie. Duidelijk (en geruststellend😉) verhaal.
Vriendelijke groet, Bart
De kerk als woord bestaat niet in de Bijbel. God heeft 1 dag in de week apart gezet voor Hem en voor onze (geestelijke) gezondheid. Dan is er de mogelijkheid om toegerust te worden: “Christus heeft zowel apostelen als profeten gegeven, zowel evangelisten als herders en leraars, om de heiligen (de gelovigen) toe te rusten tot dienstbetoon (aan de samenleving), tot opbouw van het lichaam van Christus (de mensheid; Kolossenzen 3:11b), totdat wij ALLEN de eenheid van het geloof en de volle kennis van de Zoon Gods bereikt hebben, de mannelijke rijpheid, de maat van de wasdom der volheid van Christus.” (Efeziërs 4:11-13). Kerken en gemeenten hebben zich maximaal te richten op het toerusten van de gelovigen, met als doel dat die gelovigen zich dienstbaar gaan opstellen in de samenleving, hetgeen als vanzelf zal leiden tot de opbouw van het lichaam van Christus, het volwassen worden van de mensheid. Daarnaast staat in Hebreeen 1:1-2. Op velerlei wijzen en langs velerlei wegen heeft God in het verleden tot de voorouders gesproken door de profeten; nu, aan het einde van de tijd, heeft Hij tot ons gesproken door zijn Zoon, die Hij heeft aangesteld als erfgenaam van alles wat bestaat, en door wie Hij het heelal geschapen heeft. Bijna 1/3e van de Bijbel is profetie. Als gelovigen hebben we de profetie te bestuderen en de kerk heeft deze te verkondigen: we zijn gemaakt voor de eeuwigheid met Hem. Waar blijft deze boodschap? Het geloof komt immers door het horen.
Aan het evangelie van God zal het niet liggen. Dat is en blijft een kracht (dynamiet!) van God tot behoud voor iedereen die erop vertrouwt (Romeinen 1:16).
De verkondiging van de blijde boodschap van Christus en zijn koninkrijk dient de kern te zijn van het toerustingsprogramma voor de gelovigen. Als blijkt dat we met de verkondiging niet dichterbij het doel komen, zoals Paulus dat in Efeziërs 4 omschrijft, dan zal er een grondige bezinning moeten plaatsvinden over de vraag op welke manier het EVANGELIE haar kracht heeft verloren. We hebben de kerk als gemeenschap (en de Bijbel) nodig om de tijd er buiten goed (!) te kunnen besteden. Veel wijsheid en zegen!
Top Dieteke, mooie blog collega
Ik geniet altijd zo van jouw blogs!! En met name die over de ‘kerk’! Thanks heldin
Wat een goed verhaal Dieteke.
Hoe mooi zou het zijn wanneer we allemaal op deze manier christen zouden kunnen zijn.
Ik zit te denken, zou het misschien ook mogelijk zijn dat dit gesteund wordt door plaatselijke kerken of als zijtak daarvan functioneert met volledige vrijheid?
Zeker Gerhard, daar gaan we voor!