Een tijdje terug hadden we te kampen met mieren in de keuken. Hoe die beesten het voor elkaar krijgen om binnen te komen is mij een raadsel. Blijkbaar hebben ze voldoende aan een minuscuul klein gaatje om vervolgens in polonaise over ons aanrecht te banjeren. Als een ware Freek Vonk ga ik op zoek in de achtertuin naar de bron van dit kleine leed. Gewapend met een geladen waterkoker sta ik klaar bij het verdachte gaatje tussen de tegels om het mierenvolkje een lesje te leren. Plotseling herinnerde ik mij een tekst in de Bijbel die gaat over mieren.
Ga naar de mieren, luiaard, kijk hoe ze werken en word wijs. Hoewel er onder hen geen leider is, geen aanvoerder, geen koning, halen ze in de zomer voedsel binnen, leggen ze in de oogsttijd een voorraad aan. Hoe lang nog, luiaard, zul je blijven slapen, wanneer kom je uit bed? Nog even dan? Nog even slapen, nog een beetje rusten, een ogenblik nog blijven liggen? Armoede overvalt je als een struikrover, gebrek slaat je neer als een bandiet. (Spreuken 6:6-11)
Observeren
Salomo is de schrijver van het boek Spreuken. Deze koning staat bekend om zijn grote wijsheid. 1 Koningen 5:13 zegt dat zijn wijsheid met name wordt gekenmerkt door zijn observatievermogen. Hij observeerde vooral de natuur; bomen, planten en dieren, en haalde daar levenslessen uit. Ik wil gehoorzaam zijn aan wat de Bijbel mij zegt, dus heb ik een krukje gepakt en ben deze kleine wezentjes gaan observeren. Een bezig volkje, dat moet ik ze nageven. Ontzettend druk met het heen en weer slepen van spulletjes in het mierennest. Volgens de woorden van de wijze Salomo kunnen we dus van ze leren. Mieren zijn proactief te noemen, omdat ze een voedselvoorraad aanleggen in de zomer, zodat ze genoeg hebben voor in de winter. De boodschap is helder. Wees proactief en niet lui, want anders zal je gebrek lijden.
Schapen zonder herder
Toch heb ik een paar kanttekeningen bij de woorden van Salomo. Is het werkelijk zo dat je je moet laten leiden en motiveren door angst, in dit geval angst voor gebrek? Over motiveren gesproken. Salomo merkt om dat ze geen leider, aanvoerder of koning hebben. Wij weten inmiddels dat een mierenkolonie weliswaar een koningin heeft, maar die koningin doet niet veel meer dan zorgen voor voortplanting. Leiding geven doet ze in ieder geval niet. Het doet me denken aan wat Jezus zegt over ons mensen. Hij overzag de mensenschare en werd met ontferming over hen bewogen, omdat ze er moe en afgemat uitzagen als schapen zonder een herder. Ook Jezus observeerde de natuur om ons daarmee wijze lessen te leren. Alleen lijken de observaties van Jezus in tegenspraak te zijn met de conclusies die Salomo trekt. Jezus observeert vogels en lelies en zegt daar het volgende over:
Kijk naar de vogels in de lucht: ze zaaien niet en oogsten niet en vullen geen voorraadschuren, het is jullie hemelse Vader die ze voedt. Zijn jullie niet meer waard dan zij? Wie van jullie kan door zich zorgen te maken ook maar één el aan zijn levensduur toevoegen? En wat maken jullie je zorgen over kleding? Kijk eens naar de lelies, kijk hoe ze groeien in het veld. Ze werken niet en weven niet.
Ik zeg jullie: zelfs Salomo ging in al zijn luister niet gekleed als een van hen. (Mattheus 6:26-29)
Economisch systeem
Wat moeten we nu doen? Ons voorbereiden op een dreigende armoede of ons geen zorgen maken en ons overgeven aan de zorg van de Vader? Beiden hebben gelijk, maar er wordt geredeneerd vanuit twee verschillende werelden. Twee perspectieven vanuit twee verschillende werkelijkheden. Salomo redeneert vanuit een economisch systeem. Wij allemaal, christen of niet, hebben te maken met dit systeem. Het economische systeem speelt met het gegeven van schaarste. Nu we te maken hebben met een coronacrisis, waarbij een dreigende economische crisis als een zwaard van Damocles boven ons hangt, leven veel mensen in angst of stress. Mensen verliezen werk en inkomen en vragen zich af hoe het in de toekomst allemaal goed moet komen.
Het Koninkrijk van God
Als Jezus het heeft over het je geen zorgen maken, dan redeneert Hij vanuit de principes van het Koninkrijk van God. Het lijkt wel alsof Jezus een toespeling maakt op de woorden van Salomo als Hij zegt dat de lelies mooier zijn gekleed dan Salomo in al zijn luister. Gods Koninkrijk staat ver boven deze wereld! In het Koninkrijk van God is er nooit sprake van schaarste. Gods tegenstander, de overste van de wereld waar alles draait om het economische systeem, wil ons laten geloven dat alles afhangt van de mate waarin wij voor onszelf zorgen. Het grote probleem daarbij is dat het ons afleidt van waartoe we zijn geroepen. We zijn namelijk overgezet naar een ander Koninkrijk, waar andere wetten gelden en waar wij een nieuwe bestemming hebben gekregen. Dat betekent niet dat we op onze lauweren kunnen rusten en dat alles dan zomaar komt aanwaaien. Onze roeping zit anders in elkaar:
Zoek liever eerst het koninkrijk van God en zijn gerechtigheid, dan zullen al die andere dingen je erbij gegeven worden. (Mattheus 6:33)
Het is onze taak om dagelijks het Koninkrijk van God en zijn gerechtigheid te zoeken. Het is in die werkelijkheid Gods taak om voor ons te zorgen. Als wij in plaats van ons zorgen maken zorgen voor het Koninkrijk, dan zorgt de Vader voor ons. Wat een vrijheid en daarmee een prachtige uitdaging om onze focus te verleggen van onze zorgen naar zorgen voor het Koninkrijk!
Ik heb mijn les geleerd en leeg de waterkoker boven de mierenhoop. Ik kijk naar boven en zie een vogel vliegen…
Prachtig mooi geschreven. Dit is een les die ik leer. Als we eerst zijn loninkrijk zoeken, zal de rest oms gegeven zijn! Tegen alle logica van deze wereld in. Vertroiw niet op wat je weet van deze wereld, want onze God is groter!
Martin, mooi blog. In deze crisistijd is het verleidelijk om in de kramp te schieten en zelf te voorzien in voorraden toiletpapier((?) en dergelijke. Ik geloof dat God ons vraagt om te vertrouwen op Zijn voorziening als een klein kind die op zijn sterkste pappa van de hele wereld vertrouwt. Laten we met elkaar juist gaan voorzien in de bodem van anderen, dan smelten de onze als sneeuw vuur de zon. Als zorgmedewerker is deze tijd zwaar, ik verloor even het perspectief. Maar dankzij jou blog besef ik me dat ik geroepen ben om te dienen. Bedankt voor het tegengeluid dat je hiermee geeft!
Mooi martin.fijn om te lezen ,jij brengt mij altijd rust door je praten en je geschreven woord
Mooi geschreven Martin! Mooi hoe dingen dan vaak samen komen. In de dienst die ik vanmorgen keek ging het ook over de mieren waar Salomo het over had. Nog een tip als er weer een polonaise over je aanrecht loopt: kaneel. Naast het aanpakken van de bron natuurlijk.
Beste Martin,
Elke schrifttekst is door God geïnspireerd en kan gebruikt worden om onderricht te geven, om dwalingen en fouten te weerleggen, en om op te voeden tot een deugdzaam leven, zodat een dienaar van God voor zijn taak berekend is en voor elk goed doel volledig is toegerust. (2 Tim. 3:16-17)
De tekst uit Spreuken begreep ik nooit, totdat ik inzag dat het hier gaat over het lezen van het Woord van God.
Als je het Woord van God leest, de Woorden zogezegd opslaat in je voorraadschuren, dan heb je het Woord van God paraat, als je in zware omstandigheden misschien de bijbel nauwelijks kunt lezen.
Het is een aansporing en een waarschuwing voor ons: wees niet lui, maar lees je Bijbel dagelijks. Gebruik uw dagen goed, want we leven in een slechte tijd, staat in Efeze 5:16
Armoede overvalt je als een struikrover: gebrek aan Kracht, gebrek aan een Zwaard. In Efeze 6 staat dat we hebben te strijden, en dat God ons een Zwaard heeft gegeven, het Woord van God. De Geest zelf roept het Woord van God ons in herinnering, maar als wij het Woord niet lezen, hoe kunnen we het ons dan herinneren?
Hoera 4:6 Mijn volk gaat te gronde door het gebrek aan kennis.
Of zoals de NBV zegt: Mijn volk komt om doordat het met mij niet vertrouwd is.
Daarom: wees niet lui, zeg niet: ik lees morgen wel, of overmorgen of de dag daarna. Maar vraag God of Hij je de ogen opent, zodat je weet wat je leest.
Psalm 119:18
Neem de sluier van mijn ogen, dan zal ik zien hoe wonderlijk mooi uw wet is.
De wet, dat kun je lezen als: het Woord van God. Wie is het Woord? Jezus. Het hele oude en nieuwe testament gaat over Jezus. Als wij het Woord lezen, nemen we het Woord in ons op. Het Woord heiligt ons en reinigt ons. Het Woord vernieuwt onze gedachten zodat we meer en meer gaan geloven en gaan we ons verheugen in Gods Wet (Gods Woord).
Ga naar de mieren, luiaard, kijk hoe ze werken en word wijs. Hoewel er onder hen geen leider is, geen aanvoerder, geen koning, halen ze in de zomer voedsel binnen, leggen ze in de oogsttijd een voorraad aan. Hoe lang nog, luiaard, zul je blijven slapen, wanneer kom je uit bed? Nog even dan? Nog even slapen, nog een beetje rusten, een ogenblik nog blijven liggen? Armoede overvalt je als een struikrover, gebrek slaat je neer als een bandiet. (Spreuken 6:6-11)
Mooi Martin!
Beste Martin – bedankt voor de blog! Op een “sideline,” schrok toch van de waterkoker – er zijn natuurvriendelijke manieren om ongewenste beestjes buiten te houden (zoals markeren met een stift enz.) die gemakkelijk gegoogled kunnen worden. Er is al zoveel dierenleed, en als we pijn bij groot of klein kunnen vermijden is dat toch de beste optie voor ons als zorgdragers in de schepping? God zegene je in je werk voor Hem, Anke